Na dworze reckich joannitów

Szósta edycja „Na kupieckim szlaku” w dniu 28 czerwca 2003 r. ukazała zgromadzony wokół grupy miłośników Recza potencjał wytworzony, wypracowany w poprzednich latach. Niezbyt szczęśliwie, tego samego dnia w tymże roku odbywały się  jednocześnie imprezy w innych okolicznych miejscowościach. W miejscach, do których chętnie zaglądali Reczanie, a także mieszkańcy tamtych miejscowości lubili przyjeżdżać „Na kupiecki szlak” do Recza. Stąd też jakby mniej widzów od rana gromadziło się na reckim rynku. Szczególnie Drawno ściągało do siebie imprezowiczów z całej okolicy, pragnących posłuchać i zobaczyć wielkie gwiazdy muzyki pop i polskiej sceny rockowej. Zasadą było, że Recz organizował swoje święto w tydzień po zakończeniu roku szkolnego. Drawno natomiast, w pierwszy weekend lipca rozpoczynało swój sezon turystyczny. Czasem jednak daty tych ważnych dla obu miejscowości wydarzeń nakładały się na siebie. 

W Reczu dalej poszukiwano tożsamości dla tego święta w Reczu, starając się wypełnić dzień imprezy w możliwie najbogatszy sposób - przede wszystkim poprzez prezentowanie aktywności swoich mieszkańców i mieszkańców okolicznych powiatów. Może nie była to w pełni profesjonalna twórczość, ale własna, niepowtarzalna. Nowym elementem miało być też nawiązanie kontaktów międzynarodowych, po to by podnieść rangę wydarzenia i łatwiej pozyskiwać środki z grantów na taką współpracę.

Stefan Szymoniak z Tuczna co roku zachęcał do polubienia swojej twórczości

Wieloletnim miłośnikiem reckich jarmarków była wikliniarka Irena Kotuła ze Stargardu 

Karczma Ryszarda Walczaka charakteryzowała się dbałością o detale

Mając na uwadze korzyści jakie miały inne gminy ze współpracy międzynarodowej, w nadchodzącej perspektywie finansowania ze środków unijnych, usilnie staraliśmy się znaleźć jakąś partnerską gminę. Miasto Torgelow, które niestety miało już swoje polskie miasto partnerskie, nie było zainteresowane sformalizowaniem kontaktów, ale chętnie podjęło współpracę w obszarze wykorzystywania kultury średniowiecznej do promowania gminy.

Pojedynek Hartmuta z Frankiem

Po raz pierwszy udało się zaprosić rycerzy z tego miasta. Byli to: Hartmut Schneider i Franck Nick. Oni, a także rycerze Bractwa Maltańskiego ze Szczecina brali udział w dziennym widowisku. Przeszło ono do historii spektakularnym występem Ryszarda Mazurka, który ujawnił wtedy niepospolity talent aktorski.

Czas, leniwie upływający od samego rana, miał być umilany programem pokazów: rycerskimi, próbami tańców dawnych, prezentacjami rzemieślniczymi czy zawodami strzelania z łuku. Namiastka życia w dawnej osadzie miejskiej w Pomeranii. Wprawdzie niedoskonałości kostiumowe i współczesny wygląd otoczenia wymagały uruchomienia głębokich pokładów wyobraźni ale klimat imprezy rzeczywiście inspirował uczestników do poszukiwań swojego miejsca i wpisania się w jej koloryt.

 

W duecie Ela i Andrzej znakomicie uzupełniali się w prowadzeniu imprezy i uroczystości z nią związanych

 

Rodzinnie

W Bractwie Rycerzy Joannitów ze Szczecina zyskaliśmy oddanych przyjaciół. Zależało nam na tej przyjaźni, bo dzięki niej młodzi reccy adepci rycerskiego rzemiosła mogli poznawać arkana sztuki wojennej wieków średnich, a miejscowe damy dworu miały szansę doskonalić się w ogładzie i dworskich manierach.

 

 

... cdn.

Zabawa w Białym Ogrodzie

W dwa tysiące drugim roku impreza stała się trzydniowa. To wydłużenie czasu jej trwania było zgodne z założeniem, by jak najdłużej utrzymać gości w Reczu, ale też trochę sztuczne. Przecież nikt z gości nie nocował w okolicy tylko po to, żeby zobaczyć wszystkie punkty programu. No chyba, że jacyś krewni, którzy specjalnie planowali pobyt w Reczu w związku z „Widowiskiem” mając jednocześnie zapewniony nocleg w rodzinie. Jak się okazuje po latach takie przypadnie nie były wcale rzadkością.

Tak czy siak, w piątek w kościele zaplanowano prelekcję historyczną „Zabytki sakralne kościoła w Reczu”, otwarcie wystaw historycznych Regionalnego Towarzystwa Ziemi Choszczeńskiej oraz egzemplum teatralne „Legenda Recza” w wyk. żaków z Zespołu Szkół numer jeden w Choszcznie. Jakoś nie pamiętam tego punktu programu ponieważ pewnie zajmowałem się przygotowaniami do następnego dnia. Nie zachowały mi się też żadne zdjęcia z tego dnia. Szkoda. Może ktoś ma?

W sobotę, drugiego dnia imprezy, pogoda była niezbyt przyjazna, ale jarmark był udany. Także spektakl dzienny odbył się bez przeszkód. Nowością w programie tego dnia była próba zachęcenia uczestników do zabawy tanecznej w klimacie z dawnych wieków. Można było mieć taką nadzieję na liczne uczestnictwo tym bardziej, że wcześniej odbywały się w Reczu warsztaty tańców dawnych prowadzone przez profesjonalną instruktorkę z Warszawy, w których uczestniczyła recka młodzież.

Równolegle do zabawy w parku, na rynku odbywały się tańce przy muzyce na żywo świetnego zespołu „White Garden” z Wągrowca. Muzyka i zabawa była przednia ale i tak nie udało się zmienić „Kupieckiego Szlaku” na imprezę o całkowicie średniowiecznej atmosferze. Może cel taki można byłoby osiągnąć dopiero po wielu latach konsekwentnego zmierzania do tego celu? W każdym razie średniowieczne pląsy nie wygrały z tradycyjną całonocną potańcówką przy muzyce disco. I dobrze. Nie musiały.

Za to nocny moralitety Grzegorza Adamiaka spełniał swoje zadanie zachwycając widzów co raz nowszymi pomysłami i wykorzystywanymi teatralnymi środkami wyrazu. Pamiętam swój zawód po spektaklu przy Baszcie Drawskiej w 2002 r., że trwał tak krótko. Zdecydowanie za krótko. Ale roboty przy nim było z pewnością ogrom i zaangażowanych aktorów jeszcze więcej niż w poprzednich latach.

Trzeci dzień imprezy należał do zespołów muzyki dawnej przebywających na warsztatach w Bierzwniku. Adam Deneka tym razem zaprosił w naszym imieniu do Recza „Aulos” z Białegostoku, „Semibrevis” z Kalisza i „Erato” z Gdyni. Chociaż Recz nie miał własnego zespołu to jednak zaznaczył swój udział w tym koncercie poprzez przygotowanie recytacji poezji dawnej w wyk. żaków Gimnazjum z Recza, co jak stwierdził Adam Deneka, wspaniale dopełniało cały koncert.

Zapowiedź

Już jutro pojawi się kolejny odcinek opowieści o kupcach na szlaku "via marchonis" i ich przygodach podczas reckich widowisk. Także o tym, jak powstawały scenariusze, jak ogrywana była przestrzeń na rynku i jak bawili się w teatr mieszkańcy niewielkiego Recza, ich znajomi i przyjaciele, gdzieś w zachodniopomorskiem...

Scena V - Pomorzanie przepędzają joannitów

Publiczne szczęście

Dokładnie nie pamiętam, czy to właśnie tego roku, czy też może w następnym, miał miejsce ten moment. Być może nikt nawet nie zwrócił na to uwagi, ale dla mnie szczegół ten miał znaczenie przełomowe i będę go pamiętał jako chwilę, dla której ... warto działać dla dobra wspólnego. Taka chwila szczęścia publicznego.

Ale od początku. Każdego roku, przed dniem imprezy, brałem tygodniowy urlop i poświęcałem go na pracę od świtu do zmierzchu na rzecz widowiska, by dopilnować setki szczegółów. Począwszy od czynności prostych, technicznych, jak zakup tkanin i drobnych akcesoriów, przywóz plakatów i ulotek z drukarni, aż po prowadzenie prób tanecznych i teatralnych, organizowanie miejsc dla tych prób - co nie było proste w mocno zhierarchizowanej lokalnej społeczności, w której osoby na posadach kierowniczych lubowały się w podkreślaniu swojego znaczenia i nie zawsze udzielały społecznikom niezbędnej pomocy. Dobór muzyki, wykonywanie nagrań tekstów do dziennego spektaklu i montaż całości też należało do niezbędnych zadań przed każdym widowiskiem.

Wcześniej, od kilku miesięcy, zajmowałem się zabiegami o minimalne chociażby finanse na najniezbędniejsze rzeczy. Pisałem wnioski do konkursów o dofinansowanie zadania, pisma do sponsorów, itd. Jedynym, aczkolwiek bardzo znacznym zadaniem, którym nie musiałem sobie zaprzątać głowy było przygotowanie nocnego moralitetu, w całości przygotowywany przez Grzegorza Adamiaka, a który wszystkim zawsze sprawiał ogromną radość i zawsze był wielką niespodzianką. Towarzyszył temu dreszczyk emocji - co tym razem będzie tematem nocnego spektaklu i jakie nowe efekty zostaną użyte, których wcześniej nie widzieliśmy.

Nic dziwnego, że poczucie braku wsparcia ze strony gminnych jednostek samorządowych i lokalnej władzy bardzo mnie frustrowało. Nie umiałem pogodzić się z sytuacją, że zmuszony jestem zajmować się czymś co jest łatwe do wykonania przez pracowników tychże instytucji w ramach pracy, a dla mnie jest ogromnym wysiłkiem i pochłaniaczem czasu. Czasu, który przecież trzeba przeznaczyć na programowanie imprezy, zachęcanie wystawców, kupców i rzemieślników do udziału w jarmarku - bez perspektywy uzyskania wielkiego dochodu lub nawet bez zwrotu kosztów.  A kiedy znaleźć czas na pisanie scenariuszy widowisk, dobór podkładów muzycznych, nagrań, na próby aktorów i tancerek? A co z zapraszaniem bractw, kuglarzy, artystów? Ogrom pracy.

 

Aż wreszcie po kilku latach uporczywego powtarzania, że „Kupiecki szlak” to nie jest to prywatne przedsięwzięcie, ale społeczny wysiłek wielu mieszkańców dla dobra całej Gminy, dla jej promocji – doczekaliśmy się chwili, kiedy sprawy związane z przygotowaniem drewnianych straganów zostały przejęte przez służby gminne. Zachowały się także pisma wskazujące na zaangażowanie gminnych urzędników w wypełnianiu koniecznych wymogów administracyjnych, związanych ze zmianą organizacji ruchu, zapewnieniem bezpieczeństwa na ulicach miasta, itp.

 

Ta chwila szczęścia publicznego to moment, kiedy w dniu imprezy od siódmej rano rozpoczęła się kakofonia dźwięków i stuków, związanych ze składaniem straganów w całość i ustawianiem ich w zaplanowanych wcześniej miejscach na rynku. Po raz pierwszy te sprawy organizacyjne, które dla organizatorów „kupieckich szlaków” były wielkim obciążeniem (ze względu na brak transportu, narzędzi, pracowników zdolnych do budowania stabilnych konstrukcji drewnianych, itp.) w całości przejęły służby gminne. Nareszcie odczuliśmy, że to już nie jest prywatna sprawa kilku zapaleńców, pasjonatów, ale wspólna sprawa gminnej wspólnoty. Siedziałem wtedy z rodziną przy śniadaniu i razem wsłuchiwaliśmy się w odgłosy pracy na rynku. Uczucie bezcenne. Taka, wydaje się, drobna sprawa, a jakże ważna dla ludzi, którzy tyle własnego czasu poświęcali pro publico bono. 

 

To z pewnością był moment, kiedy baterie ładowały się przed kolejnymi wyzwaniami. Myśli już wędrowały do nowych pomysłów, które miały być realizowane w następnych latach. Bo przecież w tym słonecznym dniu już nie mogło się nic złego wydarzyć. Wszystko było lepiej lub gorzej przygotowane i ustalone – jedynie trzeba to było wdrożyć w życie. A właściwie to już się samo wdrażało – siłą inercji uruchomionej kilka tygodni, albo nawet miesięcy, wcześniej.

 

W 2001 roku po raz pierwszy ustawił swoją karczmę Rysiu Walczak. Podawano w niej żurek w chlebie i mięso z kamienia – w tamtym czasie miejscowe specjały gastronomiczne w Reczu. Obsługujące w karczmie dziewczyny miały na sobie stylowe kostiumy co dodawało uroku. Całość, zaaranżowana w drewniano-słomianym stylu, z pewnością wymagała sporego wysiłku organizacyjnego. Zysk był przekazany organizatorom na koszty widowiska i jarmarku. Nie było tego dużo, dlatego tym bardziej należą się restauratorowi słowa uznania za pomysł włączenia się i stworzenia takiego miejsca, gdzie goście strudzeni uczestniczeniem w przygotowanych atrakcjach, albo zakupami na jarmarku mogli schronić się przed słońcem, posilić i odpocząć przed kolejną porcją wrażeń. Przy tej okazji trzeba przypomnieć, że w poprzednich latach swoje stylizowane stoiska ustawiali także Państwo Czamarczanowie i Koźbiałowie, może z nieco mniejszym rozmachem, ale z pewnością dodające kolorytu szaremu na co dzień reckiemu rynkowi.

Wreszcie stragany stanęły na rynku zgodnie z planem i ok. godziny jedenastej, wszystkie były zajęte. Życie ulicznych rzemieślników i kupców mogło toczyć się bez przeszkód. Któż to wtedy zawitał do Recza? Kowal, pan Pajewski z Kobylanki ze swoim przewoźnym warsztatem, kołodziej Stefan Szymoniak przygotował kolejny raz swoje stoisko, wikliniarka Irena Kotuła ze Stargardu, której tak się impreza w Reczu spodobała, że przyjeżdżała tu każdego roku w kolejnych latach. Po raz pierwszy przyjechał księgarz Tomasz Miński z Choszczna uiszczając nieco grosza na organizację - mimo, że interesy w księgarni w tamtym czasie były trudne do prowadzenia – z pewnością w ten sposób Pan Tomasz chciał wyrazić swoje uznanie dla mieszkańców Recza za pomysł organizowania jednej z najbarwniejszych imprez w powiecie choszczeńskim, a może nawet i w całym regionie. 

Z Choszczna przyjechali też Artur Szuba, Grzegorz Jacek Brzustowicz oraz rzeźbiarz Jacek Radwan, poprzebierani we własnego pomysłu kostiumy, przywożąc ze sobą regionalne wydawnictwa  i drewniane anioły, z których jeden do dzisiaj strzeże moje mieszkanie. Obok tego kramu zagospodarował niewielką przestrzeń Władysław Szymański, który zarówno wspomnieniami w swoich książkach, jak i fizycznie, przy takich okazjach jak reckie jarmarki, z sentymentem wracał do Recza. Wymienić jeszcze trzeba Państwa Władysławę i Jerzego Krajewskich z własnym zbiorami lokalnych pamiątek historycznych, stoisko piekarnicze Czesława Nykla, bartnika Waldiego z rodziną,  drewniane, kolorowe kwiaty Małgosi Śmiechowskiej, a także stoisko pracowników Poczty Polskiej w Reczu, która sponsorowała wydarzenie. 

Było stoisko z sakiewkami stwarzające możliwość uzupełnienia swoich strojów. Nie można też zapomnieć o stoisku uczniów reckiego Gimnazjum, które jak zawsze zaaranżowane z rozmachem i fantastyczną obsługą. Jak ktoś miał szczęście, mógł trafić na stoisko z certyfikatami uczestnictwa w czwartej edycji widowiska „Na kupieckim szlaku”, które zainteresowanym sporządzał Sławek Ligus. 

W trakcie jarmarku odbywały się pokazy rzemieślnicze i rycerskie grupy „Dziedzictwo Wolina” i Bractwa Rycerskiego z Oławy. Tańce dawne prezentowały dziewczęta z Recza i okolic. Odbywały się także zmiany warty Reckiego Bractwa Strażniczego. Tradycyjnie rozgrywano zawody na nartach Bolka.

Dobre wspomnienia wiążą się z Teatrem „Wiatrak”, który wspaniale wpisał się w klimat imprezy. Jak to drzewiej bywało na jarmarkach, aktorzy z Barlinka opanowali centralną scenę ogrywając na niej kilka skeczy, rozweselając tym widzów zgromadzonych przy scenie. Bawili się przy tym znakomicie we własnym gronie, trafnie podkreślając pointę w każdym mini występie. Wiatraki towarzyszyły imprezie przez cały dzień uczestnicząc we wszystkich wydarzeniach.

 

 

Życie na jarmarku toczyło się leniwie, raz po raz zaskakując jakimś ciekawym zdarzeniem, albo pokazem umiejętności lub kunsztu rzemieślniczego. I tylko jakieś postaci w dziwnych kostiumach, nie bez przyczyny kręciły się po reckim rynku ... 

Cdn...